Με το Mitsubishi i-MiEV στη Σύρο
Με το ηλεκτροκίνητο i-MiEV αναψηλαφούμε την ιστορία του μικρού ηλεκτρικού αυτοκινήτου που κατασκευαζόταν στο Νεώριο της Σύρου πριν από περίπου 40 χρόνια...ΠΟΣΟ φιλόδοξη, άραγε, μπορεί να θεωρηθεί η ιδέα να φωτογραφίσουμε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο εκτός Αθηνών, δεδομένης της περιορισμένης εμβέλειάς του; Αφορμή αποτέλεσε το Mitsubishi i-MiEV, που βρέθηκε στην Ελλάδα για μερικές εβδομάδες με αφορμή τη διοργάνωση του Κλασικού Μαραθώνιου της Αθήνας. Παρ’ ότι πρόκειται για ένα αυτοκίνητο αυστηρά πόλης, η επιλογή μας να εκδράμουμε στη Σύρο δεν ήταν τυχαία, αφού σε αυτό το κυκλαδονήσι -όσο απίστευτο κι αν ακούγεται- κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’70 κατασκευαζόταν ένα μικρό ηλεκτρικό αυτοκίνητο! Ταξίδι και στο χρόνο, λοιπόν, σε μια εποχή που η ιδέα κατασκευής ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου ήταν ακόμα πιο φιλόδοξη σε σχέση με σήμερα.
Αναμφίβολα, μια τέτοια εξόρμηση με ένα ηλεκτρικό όχημα απαιτεί έναν κάποιο σχεδιασμό, γιατί, αν «μείνεις», ακόμα και η... 50μετρη μπαλαντέζα από το Praktiker δεν πρόκειται να φανεί χρήσιμη. ¶σε που για ένα πλήρες «φουλάρισμα» σε μια τυπική παροχή ρεύματος χρειάζονται κοντά στις 8 ώρες. Μοιραία, λοιπόν, η προσοχή του οδηγού μοιράζεται ανάμεσα στο δρόμο, στην ένδειξη της φόρτισης της μπαταρίας και στον τρόπο που πατά το πεντάλ του γκαζιού - συγγνώμη, του ρεύματος.
Το i-MiEV της δοκιμής μας το παραλάβαμε -φυσικά- φορτισμένο, με τη σχετική ένδειξη να μας υπόσχεται αυτονομία 136 χιλιομέτρων, με βάση την προηγούμενη χρήση του. Ο κατασκευαστής, αντίστοιχα, δίνει 130 με 160 χιλιόμετρα, κάτι που βέβαια εξαρτάται από τις συνθήκες και τον τρόπο οδήγησης, το φορτίο και τη χρήση των βοηθητικών συστημάτων (κλιματισμός, φώτα κτλ.), που καταναλώνουν ρεύμα.
Με το που διαβαίνουμε το πάρκινγκ της πολυκατοικίας έχουμε ήδη απολέσει 15 πολύτιμα χιλιόμετρα. Ανοίγοντας τη σχετική «τάπα» συνδέουμε το καλώδιο φόρτισης που παρέχεται μαζί με το αυτοκίνητο από τη μία στο ειδικό βύσμα του αυτοκινήτου και από την άλλη σε μια προέκταση, ώστε να προσεγγίσουμε την πλησιέστερη πρίζα, προκειμένου να αναπληρώσουμε αυτήν την έστω λιγοστή απώλεια ενέργειας, ελπίζοντας ότι οι γείτονες δε θα στραβώσουν με τη χρήση του κοινόχρηστου ρεύματος. Στην πράξη ακόμα και μια πλήρης φόρτιση δε θα επιβάρυνε την κατανάλωση πάνω από 1,5 ευρώ (υπολογισμένη με το νέο τιμολόγιο της ΔΕΗ).
Το επόμενο πρωινό με έκπληξη διαπιστώνουμε ότι η ένδειξη της εμβέλειας δεν έχει ανέβει ούτε 1 χιλιόμετρο, αλλά δεν έχουμε καθόλου χρόνο να διαλευκάνουμε το θέμα, καθώς μόλις μισή ώρα μετά πρέπει να βρισκόμαστε στο λιμάνι του Πειραιά και να παραλαμβάνουμε τα εισιτήρια για το Blue Star Ιθάκη, που θα μας ταξιδέψει στο λιμάνι της Ερμούπολης. Ευτυχώς, ξημερώματα γαρ, οι δρόμοι είναι άδειοι και πλακωνόμαστε στο «ποτάμι», με τις προβλεπόμενες επιπτώσεις στην κατανάλωση ενέργειας, ρίχνοντας την ακτίνα μας κάτω από τα 100 χιλιόμετρα.
Και είναι μάλλον άδικο που η σχετική ένδειξη έχει μονοπωλήσει την αφήγησή μας, αφού αυτό το εντυπωσιακό σε εμφάνιση αυτοκίνητο πόλης κρύβει πολλές αξίες. Η ροπή των 18,4 χλγμ., σε συνδυασμό με το μικρό μήκος και το ακόμα πιο μικρό πλάτος, αλλά και τον πολύ μικρό κύκλο στροφής, του προσδίδει μια μοναδική ευελιξία στην κυκλοφορία της πόλης. Και, αν η σφριγηλότητα του αθόρυβου ηλεκτροκινητήρα των 67 ίππων ξαφνιάζει ευχάριστα, αυτό δεν αποτελεί το μοναδικό προσόν του αυτοκινήτου, που περνά με άνεση τις ανωμαλίες του δρόμου, την ώρα που το σύστημα διεύθυνσης παρέχει σωστή πληροφόρηση, ενώ ιδιαίτερα αποτελεσματικό είναι και το σύστημα πέδησης, αν και χαρακτηρίζεται από την περίεργη αίσθηση που συνοδεύει τα περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα. Τέλος, οι χώροι είναι ικανοποιητικοί για τέσσερις επιβάτες, ενώ και το πορτ μπαγκάζ κινείται στο πλαίσιο της κατηγορίας, κάτι που έχει επιτευχθεί χάρη στην πολύ έξυπνη διάταξη των υποσυστημάτων της ηλεκτροκίνησης: η συστοιχία των 88 συσσωρευτών ιόντων λιθίου βρίσκεται κάτω από τα πόδια των επιβατών, με θετικές επιπτώσεις στη θέση του κέντρου βάρους, ενώ ο ηλεκτροκινητήρας φωλιάζει εκεί όπου κανονικά συναντάμε το ρεζερβουάρ, μεταφέροντας την κίνηση στους πίσω τροχούς. Αν, λοιπόν, οι καθημερινές μας μετακινήσεις ήταν μέσα στην πόλη, δε θα μπορούσαμε να ζητήσουμε κάτι παραπάνω.
Και κάπου με αυτές τις σκέψεις το πλοίο εγκαταλείπει το λιμάνι του Πειραιά, με το πρώτο φως να προσπαθεί να κολακέψει το άναρχα τσιμεντωμένο τοπίο, ενώ η παντελής άπνοια -καταμεσής του χειμώνα- προδιαθέτει για ένα ονειρεμένο ταξίδι. Ήταν ό,τι χρειαζόμασταν! Κάτι παραπάνω από τρεις ώρες μετά μπαίνουμε στην Ερμούπολη, με την πόλη να απλώνεται στους χαρακτηριστικούς δίδυμους λόφους και τα ναυπηγεία του Νεώριου στην είσοδο του λιμανιού να δημιουργούν ένα έντονο κοντράστ. Δε θα έπρεπε να ξαφνιάζεται ο επισκέπτης από αυτήν την αντίθεση, που δε συναντάμε σε κανένα άλλο νησί των Κυκλάδων, καθώς η Σύρος μόλις λίγα χρόνια μετά την Επανάσταση αναδείχθηκε στο μεγαλύτερο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της τότε ελεύθερης Ελλάδας.
Με την εμφάνιση των πρώτων ατμόπλοιων δημιουργήθηκε το 1861 το ναυπηγείο, που συνέχισε να αναπτύσσεται με τα χρόνια. Το 1969 η επιχείρηση πέρασε στα χέρια του Γιάννη Γουλανδρή, ο οποίος επένδυσε σε νέα μηχανήματα και μια σύγχρονη δεξαμενή 75.000 τόνων. Την ίδια εποχή ο μεγάλος αυτός Έλληνας εφοπλιστής αγόρασε την Enfield, μια βρετανική εταιρεία που κατά καιρούς ειδικευόταν στην κατασκευή αεροπλάνων, υδροπλάνων, σκαφών και μικρών ναυτικών κινητήρων, ενώ εκείνη την περίοδο ανέλαβε να κατασκευάσει 66 ηλεκτρικά αυτοκίνητα για το Συμβούλιο Ηλεκτρισμού της Μεγ. Βρετανίας. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Enfield 8000, ένα πολύ συμπαγές ηλεκτρικό όχημα σχεδιασμένο από έναν προικισμένο μηχανικό, τον Τζον Ακρόιντ. Ο Γουλανδρής είχε θεωρήσει ότι η ενεργειακή κρίση των αρχών της δεκαετίας του ’70 θα έφερνε αρκετές ανατροπές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και, κυρίως, στον τρόπο που μετακινούνταν, οπότε πήρε πολύ ζεστά το θέμα της εξέλιξης και της κατασκευής του ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Εντούτοις, κάποιες κινητοποιήσεις των εργαζομένων στην Enfield οδήγησαν στο κλείσιμο του εργοστασίου και στη μεταφορά της παραγωγής του Enfield 8000 στη Σύρο! Το κτίριο ενός παλιού κλωστηρίου κοντά στα ναυπηγεία επισκευάστηκε και φιλοξένησε τη γραμμή παραγωγής.
Το συναντάμε καθώς βγαίνουμε από την πόλη κατευθυνόμενοι προς τα νότια του νησιού. Τίποτα δε μαρτυρά το παρελθόν του, καθώς σήμερα στεγάζει ένα σούπερ μάρκετ. Κι όμως στο πίσω μέρος του κρύβει ένα μεγάλο κομμάτι από τη νεότερη ιστορία της Σύρου. Περισσότερα, ωστόσο, στη συνέχεια, καθώς το υπόλοιπο της ημέρας έχουμε βαλθεί να εξερευνήσουμε το νησί, μέχρι εξαντλήσεως των ηλεκτρικών αποθεμάτων μας. Αζόλιμνος και Γαλησσάς αποτελούν τους πρώτους σταθμούς της διαδρομής μας, που έχει ως τελικό προορισμό την ορεινή τοποθεσία του Σαν Μιχάλη στο βόρειο μέρος του νησιού, φημισμένη για το τοπικό τυρί αλλά και για τα δύο ταβερνάκια της, που αγναντεύουν αφ’ υψηλού το απέραντο γαλάζιο.
Οι υψομετρικές αλλαγές δεν αποτελούν το φόρτε των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Εξαντλούν την μπαταρία στην παραμικρή ανωφέρεια, παρ’ ότι στην κατάβαση αυτή παίρνει πίσω ένα μέρος από την κλεμμένη της ενέργεια. Έτσι, θορυβούμαστε λίγο πάνω στην κορυφογραμμή ότι θα έπρεπε να αναζητήσουμε πρίζα σε καμιά... ανεμογεννήτρια, όμως στο τέλος της περιήγησής μας έχουμε φόρτιση για ακόμα 20 χιλιόμετρα. Not bad για ένα αυτοκίνητο που σχεδιάστηκε να καλύπτει τη διαδρομή σπίτι-δουλειά-σπίτι, κι εμείς έχουμε βρεθεί να κάνουμε τσάρκες από παραλία σε παραλία.
Φθάνοντας στην Ερμούπολη, έχουμε μια διπλή αποστολή: να βρούμε χώρο στάθμευσης και να φορτίσουμε το i-MiEV. Δεν είμαστε σίγουροι τι από τα δύο είναι δυσκολότερο, καθώς η Ερμούπολη αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα στάθμευσης. Ευτυχώς, μας λύνει τα χέρια η διοίκηση των ναυπηγείων, που, εκτός των άλλων, ανταποκρίνεται πρόθυμα στο αίτημά μας να φωτογραφίσουμε το σύγχρονο απόγονο του Enfield στο εντυπωσιακό περιβάλλον των δεξαμενών και μας φέρνει σε επαφή με κάποιους από τους εργαζομένους εκείνου του φιλόδοξου προγράμματος. Νά ’μαστε, λοιπόν, στην πύλη του Νεώριου, με τον ηλεκτρολόγο υπηρεσίας να έχει έτοιμη μια παροχή 16A. Συνδέουμε την μπαλαντέζα μας, για να διαπιστώσουμε 3 λεπτά αργότερα ότι η αυτόματη ασφάλειά της έχει διακόψει την παροχή. Κάπου εκεί διευκρινίζεται το μυστήριο της αποτυχημένης φόρτισης της προηγούμενης νύχτας και βεβαιωνόμαστε ότι δεν επιβαρύναμε το λογαριασμό του κοινόχρηστου ρεύματος της πολυκατοικίας μας. Αντικαθιστούμε την προέκταση με μια άλλη βιομηχανικών προδιαγραφών, και voila! Το Mitsubishi επιτέλους φορτίζει, κι εμείς παραδινόμαστε στα μαγευτικά σοκάκια της πόλης.
Το επόμενο πρωινό χτυπάμε κάρτα στο Νεώριο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια πολύ σημαντική δραστηριότητα για το νησί, καθώς από αυτή ζουν πάνω από 400 οικογένειες. Φυσικά, η κρίση στις χώρες της Μεσογείου έχει αγγίξει και το ναυπηγείο της Σύρου, εντούτοις είναι η ποιότητα των παρεχόμενων εργασιών που του εξασφαλίζει δουλειές. Παρ’ όλα αυτά, όπως μας επισημαίνει ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων, Γιώργος Πουσσαίος, η οικονομία του νησιού βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες, μιας και η Σύρος είναι πρωτεύουσα των Κυκλάδων, ενώ έχουν ατονήσει η βιομηχανική και η βιοτεχνική δραστηριότητα των προηγούμενων περιόδων. Αρκεί μια επίσκεψη στο εντυπωσιακό Βιομηχανικό Μουσείο της Σύρου για να πάρει κανείς μια ιδέα για τη μορφή της οικονομίας κάμποσες δεκαετίες πριν. Πέρα από το ναυπηγείο, υπήρχαν υαλουργίες, κλωστοϋφαντουργίες, αλευρόμυλοι, βυρσοδεψία, μηχανουργεία... Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η αποθήκη του Μουσείου (στο πίσω μέρος του σούπερ μάρκετ που προαναφέραμε), όπου συλλέγονται κάθε λογής ευρήματα. Ο Βαρθολομαίος Ρηγούτσος, εργαζόμενος των ναυπηγείων και συντηρητής του Μουσείου, μας ξεναγεί στο χώρο αυτόν. Ανάμεσα σε μια ατμομηχανή που κινούσε έναν παλιό γερανό του Νεώριου, μια κινηματογραφική μηχανή προβολής και ένα πιεστήριο, προβάλλει η φιγούρα ενός Enfield 8000, άγνωστο πώς βρέθηκε στην Ελλάδα, αφού το σύνολο της παραγωγής έχει εξαχθεί, με το αμάξωμά του όμως έντονα παραποιημένο από τις επεμβάσεις του ιδιοκτήτη του.
Όσοι είχαν συμμετάσχει στην κατασκευή του Enfield 8000 θυμούνται με ενθουσιασμό εκείνη την περίοδο, όπως ο Αντώνης Γαβαλάς, που μας αφηγείται πώς στήθηκε η γραμμή παραγωγής, με τον Τζον Ακρόιντ να προσπαθεί να συνεννοηθεί με... σκίτσα με τους τεχνίτες, τον ενθουσιασμό του γνωστού βιομηχανικού σχεδιαστή Γιώργου Μιχαήλ, τότε ακόμη στα πρώτα του βήματα, και τους καραβομαραγκούς του ναυπηγείου, που είχαν επιστρατευτεί για να φτιαχτούν τα ξύλινα καλούπια πάνω στα οποία στη συνέχεια σφυρηλατούνταν τα αλουμινένια ελάσματα του αμαξώματος. «Φυσούσε» το αυτοκίνητο, μας λέει, και, αναφερόμενος στην αυτονομία του, συνεχίζει: «Μπορούσε να κάνει τη διαδρομή Αθήνα-Πειραιά πηγαινέλα». Όχι άσχημα για τα δεδομένα της εποχής για ένα αυτοκίνητο που έπαιρνε ενέργεια από οκτώ μπαταρίες μολύβδου.
Ο Γουλανδρής είχε πάθος με τις κατασκευές, θυμάται ο Δημήτρης Μότος, σήμερα Προϊστάμενος Μηχανολογικού του ναυπηγείου. «Έγινε ακόμα και απόπειρα να φτιαχτούν ηλεκτρικά μοτέρ. Δοκιμάστηκαν και έβγαλαν καλά αποτελέσματα, αλλά δε χρησιμοποιήθηκαν στα αυτοκίνητα της παραγωγής. Στόχος ήταν να φτιάχνονται δύο αυτοκίνητα την ημέρα. Το αυτοκίνητο, όμως, κόστιζε ακριβότερα από την τιμή που διετίθετο. Έγινε και μια Έκθεση αυτοκινήτου στην Αθήνα και ο Γουλανδρής επέστρεψε απογοητευμένος, καθώς δε βρήκε από πουθενά ανταπόκριση. Ήρθε και όλο το συγκρότημα που είχε δημιουργήσει το διέλυσε»...
Θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε ακόμα πολλές ώρες συνομιλώντας με όσους είχαν πάρει μέρος στην κατασκευή του Enfield, αλλά κάπου εκεί ήρθε η ώρα της επιστροφής. Επιβιβαζόμαστε και πάλι στο φιλόξενο Blue Star Ιθάκη με γεμάτες τις μπαταρίες, όχι μόνο του i-MiEV, αλλά και τις δικές μας από την επαφή μας με αυτό το ξεχωριστό νησί και τους υπέροχους ανθρώπους που συναντήσαμε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μικρό ηλεκτρικό αυτοκίνητο της Σύρου ήταν αρκετά μπροστά από την εποχή του, αφού η σχετική τεχνολογία χρειάστηκε από τότε κοντά στα 40 χρόνια για να ωριμάσει. Παρ’ όλα αυτά, οι καιροί αλλάζουν, και ίσως τώρα ο κόσμος να είναι έτοιμος να υποδεχθεί το διαφορετικό αυτό πρόσωπο της αυτοκίνησης.
«Σβηστός είσαι;» μας ρωτά με απορία ο παρκαδόρος του φέρι, καθώς το μικρό, κόκκινο τετράτροχο ρολάρει αθόρυβα στο γκαράζ του πλοίου. Πριν προλάβουμε να του απαντήσουμε, σπεύδει με ενθουσιασμό στους συναδέλφους του «Ρε σεις, το Mitsubishi είναι ηλεκτρονικό!»._ Μ. Σ.
MITSUBISHI i-MiEV
ΜΕΓ. ΙΣΧΥΣ: 67 ίπποι/3.000-6.000 σ.α.λ. • ΜΕΓ. ΡΟΠΗ: 18,4 χλγμ./0-3.000 σ.α.λ. • ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2: 0 γρ./χλμ. • ΤΕΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ: 140 χλμ./ώρα • ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ: 130-160 χλμ. * ΜxΠxΥ: 3.395x1.475x1.600 χλστ. * ΒΑΡΟΣ: 1.080 κιλά
ENFIELD 8000
ΜΕΓ. ΙΣΧΥΣ: 8 ίπποι * ΕΚΠΟΜΠΕΣ CO2: 0 γρ./χλμ. * ΤΕΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ: 64 χλμ./ώρα * ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ: 64 χλμ. * ΜxΠxΥ: 2.845x1.425x1.410 χλστ. * ΒΑΡΟΣ: 975 κιλά